Finansal Piyasaları Tahmin Edebilmek Mümkün mü?

Başarılı bir portföy yönetimi ile daha yüksek kazanç elde edebilmek adına en fazla denenen yöntemlerden birisi piyasa zamanlamasıdır. Her ne kadar doğru zamanlamayı tutturabilmek zor olsa da birçok uzman elde yeterince veri olması durumunda bunu başarabilmenin mümkün olduğunu öne sürüyor. Peki piyasa zamanlaması tam olarak nedir ve ne işe yaramaktadır?

Piyasa Zamanlaması Nedir?

Piyasa zamanlaması mevcut verileri analiz ederek piyasanın yönünü tahmin etmeye dayalı olarak gerçekleştirilen alım ve satım işlemleridir. Veriler piyasanın yukarı yönlü olacağı sinyalini veriyorsa portföydeki riskli varlıklar artırılır. Tam tersine veriler piyasanın aşağı yönlü olacağının sinyalini veriyorsa da portföydeki riskli varlıklar azaltılır. Piyasa zamanlaması yönteminin başarılı sonuçlar getirebileceğini savunan en önemli finansal hipotezlerden birisi etkin piyasa hipotezidir.

Etkin Piyasa Hipotezi Nedir?

Bu hipoteze göre herhangi bir yatırım aracının değerini etkileyebilecek her türlü faktör varlığın fiyatlamasına yansır. Dolayısıyla bu hipotez yeteri kadar veriye sahip olunması halinde bu verilerden yola çıkarak söz konusu yatırım araçlarının fiyatlarındaki dalgalanmaların tahmin edilebilir olduğunu savunur. Etkin piyasa hipotezi herhangi bir finansal varlığın piyasadaki fiyatının o varlığın o an ki değerini doğru bir şekilde yansıttığını varsayar. Bu yüzden bu varlığın piyasadaki fiyatlamasını değiştirebilecek faktörler sadece gelecekte gerçekleşebilecek olaylar olacaktır.

Davranışsal Finans Tekniği

Davranışsal finans hipotezine göre ise piyasalar etkin değildir. Dolayısıyla piyasaların yukarı mı yoksa aşağı yönlü mü olacağını tahmin edebilmek mümkün değildir. Çünkü davranışsal finans yatırımcı kitlelerinin finansal varlıklarıyla ilgili aynı anda rasyonel olmayan kararlar alabileceklerini varsaymaktadır. Piyasalardaki fiyatlamaların arz-talep ilişkisine göre işlediğini göz önünde bulundurduğumuz zaman bu hipotezin doğru olduğunu varsayabiliriz. Çünkü aynı anda rasyonel olmayan kararlar alabilecek yatırımcı kitleleri herhangi bir finansal varlığın piyasada gördüğü talebi sebepsiz yere artırabilir veya azaltabilir. Neticede söz konusu finansal varlığın fiyatı da bu talebe göre artış veya düşüş gösterecektir.

Analizler İşe Yarar mı?

Piyasaların yönünü tahmin etmeye çalışan finans uzmanları iki temel analiz yöntemine başvurmaktadırlar. Bu yöntemlerden birincisi teknik analizdir. Teknik analizde herhangi bir finansal varlığa ait geçmiş finansal veriler incelenir. Yapısal bakımdan ise finansal piyasaların duyarlılığını göz önünde bulundurur. Yani yatırımcı kitlelerinin aldıkları kararların hatalı veya sezgisel olmasını dikkate alır. Bu davranış biçimleri ile de söz konusu finansal varlığın geçmişteki fiyat verileri arasında ilişkilendirme yaparak varlığın yönünü tahmin eder.

Piyasaların yönünü tahmin edebilmek adına kullanılan bir diğer yöntem de temel analizdir. Temel analiz yönteminde ise teknik analizin aksine piyasa duyarlılığı, yani yatırımcı kitlelerinin davranışları göz önünde bulundurulmaz. Bu durum ise davranışsal finans modellerinin de öngördüğü üzere yatırımcı kitlelerinin aynı anda alabilecekleri rasyonel olmayan kararların öngörülememesine neden olmaktadır.

Her ne kadar finans literatürü ağırlıklı olarak piyasadaki hareketlenmelerin yönünü tahmin edebilmenin mümkün olmadığını savunda da yatırımcıların büyük çoğunluğu yatırım kararlarını alırken tahmin metoduna göre hareket etmektedir. Dolayısıyla bu yatırımcıların çoğu piyasaları temel veya teknik analiz metotlarıyla analiz etmektedir.