Supaplarla Alakalı Bilmeniz Gereken Her Şey

Supaplar, yakıtın yakılması için araç motorundaki silindirlere gerekli temiz havanın alınması ve yakıt yakıldıktan sonra da ortaya çıkan egzoz gazlarının dışarı atılmasından sorumlu valflerdir. Aynı zamanda sıkıştırma ve ateşleme esnasında sızdırmazlık sağlamak adına kapanırlar. Tüm bu işlevleri yerine getirirken açılıp kapanmak için ihtiyaç duydukları hareket enerjisini ise eksantrik milden sağlamaktadır. Supaplar temelde iki kısımdan oluşur. Bu parçalar supap sapı ve supap başıdır.

Sızdırmazlık işlevini yerine getirmek amacıyla supap başı, silindir kapağında bulunan yuvasına oturmalıdır. Bu yuvaya supap bagası adı verilir. Supap bagası ve supap başı sızdırmazlık fonksiyonunu birlikte yerine getirmektedirler. Supap bagası birkaç çeşittir. Bunlardan en yaygın olanları silindir kapağı ile bütünleşik ve silindir kapağına preslenerek yerleştirilmiş supap bagalarıdır.

Supap sapı, hareketlerini silindirik boru şeklindeki bir yuva içerisinde gerçekleştirir. Bu yuvaya ise supap gaydı adı verilir. Supap gaydı da silindirle tek parça halinde olabilir. Bununla birlikte silindir kapağına preslenerek de entegre edilebilir. Supap gaydının temel fonksiyonu supabın dikey yönde gerçekleştirdiği hareketlerindeki yalpalamaları önlemektir. Bu hareketlerin meydana getirebileceği olası aşınmaları önleyebilmek adına supap sapının ve gaydının yağlanması gerekir. Yağlamamak veya yetersiz bir şekilde yağlamak supap sapının gayd içerisinde sıkışmasına neden olacaktır. Bu durum da çok daha ciddi sonuçlar doğurabilecek arızaları meydana getirebilir. Örnek vermek gerekirse supabın sıkışması gibi bir durum neticesinde supap ve pistonlar çarpışabilir. Böyle bir durumda pistonların zarar görmesi, supabın eğrilmesi ve kırılması oldukça olasıdır.

Supapların açılmasını sağlayan mekanizma ise supap iticileridir. Supap iticileri tapet ve fincan adları ile de bilinir. Supap iticileri ikiye ayrılır. Bunlar hidrolik supap iticileri ve mekanik supap iticileridir. Mekanik supap iticileri kullanıma bağlı olarak zaman içerisinde kamların bastığı kısımlardan aşınır ya da genleşme sebebiyle supap boşluğu oluşabilir. Söz konusu bu tür durumlarda oluşabilecek boşlukları supap ayar vidaları vasıtasıyla kapatmak gerekmektedir. Eğer fincanların çok fazla aşındığını fark ederseniz muhtemelen değiştirmeniz gerekecektir.

Öte yandan hidrolik supap iticileri ise yağ basıncı ile çalışmaktadır. Dolayısıyla supap boşluğu, yağ basınçlı fincanlar tarafından otomatikman ayarlanmaktadır. Neticede hidrolik supap iticilerinde boşluk ayarı yapmaya gerek kalmaz. Eğer fincanlardan bir ses geliyorsa bunun sebebi fincanların içerisine yeterli miktarda yağ girememesinden kaynaklı yağ basıncının oluşamamasıdır. Fincanların yağ giriş haznesi tıkanmış veya fincanların içerisinde tortulaşma da meydana gelmiş olabilir. Bu tür bir durumda ise fincanları yerinden sökerek temizlemek gerekir.

Aracınız yüksek devirlerde seyrederken silindirlere yeterli miktarda temiz hava akışı sağlayabilmek adına supap bindirmesine gerek vardır. Supap bindirmesi egzoz ve emme supaplarının aynı anda açık olma durumuna verilen addır. Yüksek devirli sürüşlerde supapların da açılış ve kapanış hızları bir o kadar artmaktadır. Dolayısıyla supapların aynı anda açık olma ihtimalleri ve süresi de bir o kadar azalmaktadır. Neticede yüksek devirli sürüşlerde bu sebepten dolayı silindirlere temiz hava akışını sağlayabilmek de zorlaşacaktır. Bu sorunu çözen teknolojiye ise değişken supap zamanlaması adı verilmektedir. Bu teknoloji sayesinde supapların açılma zamanları ve açık kalma süreleri motor devirlerine göre ayarlanır. Böylece yüksek devirli sürüşlerde silindirlere gerekli olan temiz hava akışı yeterli miktarlarda sağlanır.